Artabana en vertrouwen
Waar hebben we het eigenlijk over als we over vertrouwen praten?
In zijn oude woordoorsprong staat vertrouwen tussen trouw en geloof. De oude filosoof Democritus riep op om alleen te vertrouwen op datgene wat zich bewezen heeft door trouw. Voor de middeleeuwse filosoof Thomas van Aquino is het de door ervaring bevestigde hoop dat aan een voorwaarde zal worden voldaan. In die zin is vertrouwen meer dan geloof en hoop, want het wordt gevormd door ervaring. In zijn ervarend karakter lijkt het op kennis en is het vormbaar. Kleine positieve ervaringen kunnen bijdragen tot meer vertrouwen. In vertrouwen zit ook het woordje ‘trouw’. Vertrouwen vergt moed en in vertrouwen kun je teleurgesteld worden. Om nieuwe dingen te kunnen vertrouwen, moet vaak de controle worden losgelaten. Degene die men vertrouwt moet bewijzen dat hij het waard is door trouw te zijn, zodat de vertrouwensrelatie kan voortduren. Vertrouwen gaat altijd gepaard met vergeving en daarmee kan een nieuw vertrouwen terugkomen. Iemand het voordeel van de twijfel gunnen betekent niet dat alles oké voelt, maar het biedt wel ruimte voor ontwikkeling.
Kan er gezegd worden dat vertrouwen in verzekeringen in het algemeen verloren is gegaan? Is dat mogelijk en waarom dan wel?
Vertrouwen is eigenlijk een alledaagse zaak. Zonder vertrouwen, werkt niets.
Wij vertrouwen in elk van onze dagelijkse handelingen.
“Vertrouwen is goed, controle is beter”. Dat klinkt aardig, maar daarmee verschuift het vertrouwen. In plaats van vertrouwen te hebben in mensen, gaan we dan vertrouwen in cijfers, controleorganen en een opgeblazen bureaucratie. De vraag is nu hoe persoonlijk vertrouwen kan worden hersteld, hoe systemisch vertrouwen weer tastbaar kan worden gemaakt, en hoe beide kunnen worden gecombineerd. Hoe kunnen persoonlijk vertrouwen en de directe solidariteit die daaruit voortvloeit, worden gecombineerd met sociale zekerheidsstelsels?
Bij de in 1987 opgerichte Zwitserse vereniging Artabana, die als solidariteitsgemeenschap in de gezondheidssector fungeert (enigszins vergelijkbaar met een ziektekostenverzekering), speelt persoonlijk vertrouwen een fundamentele rol.
De vereniging is georganiseerd in plaatselijke groepen, die op regionaal niveau verenigd zijn in regionale groepen, die op hun beurt samen de landelijke vereniging vormen. De ziektekosten worden meestal gedragen door de plaatselijke groepen, waarvan de leden zelfgekozen bijdragen betalen. Alleen in ernstige gevallen kunnen betalingen op regionaal of zelfs landelijk niveau worden verricht. De overname van de kosten wordt door de groepen aangemoedigd.
Elkaar persoonlijk leren kennen en vertrouwen opbouwen gebeurt tijdens de regelmatige bijeenkomsten van de plaatselijke groepen.
Veiligheid vloeit voort uit het vertrouwen van het individu in de gemeenschap dat deze hem zal steunen. Deze vorm van sociale zekerheid vereist intensief vertrouwenswerk en houdt weliswaar een risico in, maar biedt ook veel nieuwe mogelijkheden.